Αύξηση συγκεντρώσεως διττανθρακικών στο αίμα, νεφρική δράση

Φυσιολογικά, οι νεφροί αποδίδουν ολόκληρη την ποσότητα των HCO3̄, που διηθήθηκε στα εγγύς εσπειραμένα σωληνάρια. Επί οξεώσεως, η απέκκριση των Η+ αυξάνεται πέρα από την αναγκαία για την κατακράτηση του διηθηθέντος HCO3̄, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι νεφροί έχουν την ικανότητα να παράγουν νέα μόρια HCO3̄.

α. επαναρρόφηση HCO3̄.

Με τον τρόπο αυτό, επαναρροφώνται την ημέρα περίπου 4300 mmol HCO3̄, σε φυσιολογικές συνθήκες, προς διατήρηση της αλκαλικής παρακαταθήκης του αίματος, ώστε τα τελικά ούρα είναι σχεδόν τελείως απαλλαγμένα HCO3̄. Σε συνθήκες μεταβολικής αλκαλώσεως, όπου η [HCO3̄] είναι μεγαλύτερη των 28 mEq/l, μικρό μέρος των HCO3̄ αποβάλλεται τελικά με τα ούρα.   

b. απέκκριση Η+

 Υπάρχουν τρεις ισχυρές οδοί αποβολής Η+ από τα ούρα. [1] απέκκριση ελευθέρων Η+. Μόνο μικρή ποσότητα (0.03mEq/l) ελευθέρων Η+ αποβάλλονται από τους νεφρούς, με τον τρόπο αυτό. [2] δέσμευση Η+ στο ΝΗ+ και, [3] δέσμευση [Η+] στα ΗΡΟ4-. Αποβάλλεται με αυτόν τον τρόπο περίπου ολόκληρη η ποσότητα των ημερησίως παραγομένων, υπό φυσιολογικές συνθήκες (φυσιολογικά επίπεδα CO2), Η+ (περίπου 70 m/Eq ή 3.5 mmoles/min), αλλά και μεγάλο μέρος της περίσσειας παραγωγής τους σε συνθήκες μεταβολικής οξεώσεως, όπως επί διαβητικής οξεώσεως. Επί διαβητικής οξεώσεως, η αποβολή Η+ μπορεί να ξεπεράσει τα 300-500 mEq. Tα μόρια CO2 και H2O εισέρχονται ευχερώς στα κύτταρα των εγγύς σωληναρίων, όπου η παρουσία καρβονικής ανυδράσης καταλύει το σχηματισμό Η2CO3, που υδρολύεται αμέσως σε HCO3̄ και Η+. Τα HCO3̄ επαναρροφώνται στο αίμα, ενώ τα Η+ διαχέονται στον αυλό των σωληναρίων όπου προστίθενται στην ΝΗ3 προς σχηματισμό ΝΗ4+ και στο ΗΡΟ4- (μονόξινο φωσφορικό ιόν) προς σχηματισμό Η2ΡΟ4- (δισόξινο φωσφορικό ιόν).