Πριν από τη γέννηση, στους αεραγωγούς και στους αεροχώρους δεν υπάρχουν κύτταρα με φαγοκυτταρικές ιδιότητες, εκτός εάν το έμβρυο ή το αμνιακό υγρό έχουν επιμολυνθεί από μικρόβια ή ιούς. Μετά τη γέννηση, εάν ένα λοιμογόνο σωματίδιο απειλήσει την επιθηλιακή επιφάνεια, προσελκύονται ως αποτέλεσμα ειδικών ερεθισμάτων, ουδετερόφιλα και μακροφάγα που ανήκουν στο ΔΕΣ. Υπάρχουν διαφόρων τύπων φαγοκύτταρα, αλλά όλα προέρχονται από το μυελό των οστών. Η λειτουργία τους συνίσταται στην εκκόλπωση και την καταστροφή των ξένων σωματιδίων περιλαμβανομένων των μικροβίων. Για την αποτελεσματικότερη επίτευξη του σκοπού τους, τα φαγοκύτταρα αθροίζονται σε ειδικές θέσεις όπως τα κύτταρα Kupfer, στους ηπατικούς κόλπους ή τα αμυντικά κύτταρα του αρθρικού υμένος. Στα φαγοκύτταρα του αίματος περιλαμβάνονται τα ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα και τα μονοκύτταρα. Και τα δύο είδη φαγοκυττάρων μεταναστεύουν έξω από τα αγγεία του αίματος, αλλά διαφέρουν μεταξύ τους κατά το ότι τα μεν πολυμορφοπύρηνα είναι βραχύβια, ενώ τα μονοπύρηνα εξελίσσονται σε ιστικά μακροφάγα. Τα πολυμορφοπύρηνα, τα μονοκύτταρα και τα μακροφάγα δεν είναι, πάντως, τα μόνα κύτταρα του οργανισμού με φαγοκυτταρικές ιδιότητες.